تمام موجودات زنده براي پيدايش و حفظ بقاي خود به سه دسته ترکيبات اصلي نياز دارند که عبارتند از آب ، اکسيژن و مواد غذايي .

 اهميت آب و اکسيژن که از هواي موجود در جو پيرامون کره زمين به دست مي آيد بيشتر است بطوري که بسياري از موجودات پست مانند موجودات تک سلولي در صورت در دسترس نبودن مواد غذايي تا مدتهاي مديدي به زندگي بصورت غير فعال ادامه مي دهند و يا گياهان در طول روز تنها با دريافت آب ، دي اکسيد کربن و انرژي نورخورشيد به حيات خود ادامه داده و توليد اکسيژن مي کنند و فقط در شب به اکسيژن نياز دارند . خود انسان نيز در صورتي که آب به اندازه کافي در دسترس داشته باشد ٣-٢ ماه بدون غذا زنده مي ماند .

روند رو به رشد آلودگی‌های محیط زیست در جهان امروز و افزایش بحرانهای زیست محیطی موجود، مباحث مربوط به این رشته را در سطوح مختلف بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و استانی در محور برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های كلان كشور و استان قرار داده است.  لزوم مشاركت همگانی در حفظ محیط زیست ایجاب می‌كند كه فرهنگ زیست محیطی در بین عموم، گسترش یافته و اقشار مختلف اجتماع از مباحث و مسائل مربوط به محیط زیست آگاهی بیشتری یابند.

در این میان یكی از گروههای مهم اجتماعی كه نقش اساسی در فرهنگ‌سازی و نهادینه ساختن رفتارهای مثبت و هنجارهای زیست محیطی در جامعه دارند مادران هستند. این گروه تأثیرگذار چنانچه از معضلات زیست محیطی موجود اطلاع بیشتری به دست آورند بنا به حس مادرانه و مهر ذاتی به فرزندان خود در حفظ حقوق اولیه نسلهای آینده مهین وارد عمل خواهند شد و با حركتی فراگیر در اصلاح سوء رفتارهای زیست محیطی فرزندان و نزدیكان خود خواهند كوشید.

اولین آلاینده‌های هوا احتمالا دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود ، بخار بدبو ، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها ، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک ، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی ، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسانها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند. به استثنای موارد حاد ، نظیر فوران آتشفشان.

يکی از مشکلات جدی محیط زیست که امروزه بشر در اکثر نقاط جهان با آن درگیر است، باران اسیدی می‌باشد. باران اسیدی به پدیده‌هایی مانند مه اسیدی و برف اسیدی که با نزول مقادیر قابل توجهی اسید از آسمان همراه هستند، اطلاق می‌شود.

آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولا ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسانها نمی‌کنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود، بخشهایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسانها گردد.

واژگان کلیدی

1-آلودگی هوا 2-آلودگی منابع آب 3-باران اسیدی 4-آلاینده 5-ازون

بخش یک

1-مقدمه

2-بیان مسأله

3-اهمیّت موضوع

مقدمه

‘دود یکی از قدیمیترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا–84.11.35.6 ۰۷:۱۵, ۲۶ نوامبر ۲۰۰۶ (UTC)، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها وجود به صدا در آمد. در سال ۶۱ بعد از میلاد سنکا (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم به‌عنو == متن عنوان ==متن سیاه ان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد. در سال ۱۲۷۳ میلادی ادوارد اول پادشاه انگلستان می‌گوید هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد.

علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور، نابودی گسترده جنگلها، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند. تا سال ۱۶۶۱ میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های دودزا از شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر و بالاخره این چاره جوییها کارساز شد.

هواي سالم هوايي است که ميزان ذرات معلق آن از يک حد خاصي تجاوز نکرده و يک سري ترکيبات شيميايي آن مانند دي اکسيد کربن در يک محدوده خاص باقي مانده و يک سري آلاينده هاي شيميايي مانند مونوکسيد کربن و اکسيدهاي نيتروژن و گوگرد ترجيحا در آن ظاهر نشده و يا در حداقل مقدار مجاز قرار گيرد . همچنين وجود برخي از ميکروارگانيسم ها در هوا خطرناک بوده و افزايش برخي ديگر از يک حدي معين خطرناک است .

اولین آلاینده‌های هوا احتمالاً دارای منشأ طبیعی بوده‌اند. دود، بخار بدبو، خاکستر و گازهای متصاعد شده از آتشفشانها و آتش سوزی جنگلها، گرد و غبار ناشی از توفانها در نواحی خشک، در نواحی کم ارتفاع مرطوب و مه‌های رقیق شامل ذرات حاصل از درختهای کاج و صنوبر در نواحی کوهستانی، پیش از آنکه مشکلات مربوط به سلامت انسان‌ها و مشکلات ناشی از فعالیتهای انسانی محسوس باشند، کلا جزئی از محیط زیست ما به شمار می‌رفته‌اند. به استثنای موارد حاد، نظیر فوران آتشفشان.

آلودگیهای ناشی از منابع طبیعی معمولاً ایجاد چنان مشکلات جدی برای حیات جانوران و یا اموال انسان‌ها نمی‌کنند. این در حالی است که فعالیتهای انسانی ایجاد چنان مشکلاتی از نظر آلودگی می‌نمایند که بیم آن می‌رود، بخش‌هایی از اتمسفر زمین تبدیل به محیطی مضر برای سلامت انسان‌ها گردد.

در سال 1969 برای آلودگی آب تعریفی ارائه داد: آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدرا هر معرف اعم از شیمیایی ، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.

آب یکی از مهمترین و بنیادی‌ترین عامل حیات موجودات زنده است از این نظر جلوگیری از آلودگی آب نیز به همان نسبت مهم و مورد توجه می‌باشد عوامل آلوده کننده آب بسیار گوناگون‌اند و می‌توانند هم منابع آبهای زیرزمینی و هم آبهای سطحی را آلوده کنند.

 

 

بیان مسئله

 

هوا اقيانوسي است كه ما در آن تنفس مي‌كنيم. ‪ ۹۹درصد هوا از نيتروژن، اكسيژن، بخار آب، و گازهاي بي‌اثر تشكيل شده است. فعاليتهاي انساني مي‌تواند موادي را وارد هوا كند كه بعضي از آنها مي‌تواند مشكلاتي را براي انسانها، گياهان و حيوانات بوجود آورد.

آلودگي يکي ازنخستين ومهمترين مشکلات زيست محيطي به شمار مي رود که به دنبال افزايش مصرف انواع سوخت هاي فسيلي واختراع و توليد روز افزون اتومبيل وگسترش صنايع به ويژه در شهرهاي شلوغ بوجود آمده است که بايدبراي کنترل ومقابله با آن فکري مي شد.با شکل گيري برخي حساسيتها نسبت به اين موضوع که مي رفت سلامت عمومي ومحيط زيست را به خطر اندازد قوانين ومقررات مختلفي براي مقابله با آن توسط دولتها به تصويب رسيد.

مه دود، باران اسيدي، پديده اثر گلخانه‌اي و ايجاد حفره در لايه ازون هر كدام عوارض خطرناكي را براي سلامت انسان و كل محيط زيست ببار مي‌آورند .

آلودگي در محيطهاي بسته مانند خانه‌ها، ادارات، و مدارس نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. برخي از اين آلاينده‌ها در اثر فعاليتهايي مانند استعمال دخانيات و آشپزي ايجاد مي‌شود. بسياري از افراد ‪ ۸۰تا ‪ ۹۰درصد عمر خود را در داخل محيطهاي بسته مي‌گذرانند و قرار گرفتن در معرض آلاينده‌هاي مضر مي‌تواند سلامت افراد را به خطر بيندازد. به همين خاطر توجه به آلودگي هوا در داخل و خارج خانه حائز اهميت است. پس:

 به وجود هر ماده اي در هوا كه ميتواند براي انسان يا محيط او مضر باشد اطلاق مي گردد. آلاينده ها ممكن است طبيعي و يا ساخته دست بشر باشند و ممكن است به اشكال مختلف ذرات جامد يا قطرات مايع يا گاز باشند كه بالغ بر 180 آلاينده مي باشند.

آلودگی هوا در جهان آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر است. به گزارش سازمان ملل متحد هر ساله 3 میلیون نفر از مردم جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. این نوع مرگ و میر بیش از ۴ برابر نرخ مرگ ناشی از ایدز، ۶/۲ برابر نرخ مرگ ناشی از سرطان خون و ۵/۱ برابر تلفات ناشی از تصادفات رانندگی برآورد شده است. تحقیقات انجام شده توسط شركت كنترل كیفیت هوا و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی جمهوری اسلامی ایران حاكی است میزان این آلاینده‌ها در شهر تهران 2/8 برابر استاندارد جهانی است. نتایج حاصل از یک مطالعه منطقه‌ای در تهران نشان داد كه در مدت 140 روز، 1160بیمار تهرانی به دلیل مشكلات تنفسی و قلبی ناشی از آلودگی هوا در 5 بیمارستان تحت معالجه قرار گرفتند. بر پایه این گزارش سالانه 4000 مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد كه علاوه بر این تعداد مشابهی نیز كه به بیماری سرطان ریه مبتلا شده‌اند و در معرض اكسیدهای نیتروژن بوده‌اند گزارش شده است. روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود.

آب مایه حیات است، زندگی تمام جانداران به آب وابسته است و تمام فعالیت‌های انسان هم به آب نیاز دارد بیشترین مصرف آب در سه بخش كشاورزی، صنعت و مصارف خانگی است. مقدار آب تولید شده در طبیعت تقریباً ثابت است ولی به دلیل افزایش بی‌رویه جمعیت و مصرف نادرست از این منابع ارزشمند، امروزه با بحران آب مواجه شده‌ایم.

ما در منازل خود مقدار زیادی آب مصرف می‌كنیم كه به دنبال آن فاضلاب فراوانی تولید می‌شود. پس از تصفیه آب موجود در فاضلاب ، از آن برای آبیاری محصولات كشاورزی استفاده می‌شود. اما بسیاری از مواد كه به فاضلاب راه یافته‌اند در مراحل مختلف تصفیه از آن جدا نشده و به هنگام آبیاری زمین‌های كشاورزی جذب محصولات كشاورزی شده و به این ترتیب ما با استفاده از آنها دچار بیماری‌های مختلفی از جمله مسمومیت‌ها و بیماریهای صعب‌العلاج می‌شویم.

انواع پاك‌كننده‌ها مانند پودرهای رخت‌شویی، مایع ظرف‌شویی و سفید‌كننده‌ها، انواع مواد نفتی همچون تینرها، حلال‌ها، جلا دهنده‌ها ، روغن‌های سوخته از جمله مواد خطرناكی هستند كه ما وارد فاضلاب می‌كنیم.

پس چه خوب است قبل از وارد كردن این مواد به فاضلاب كمی با خود فكر كنیم آیا راه بهتری برای رهایی از آنها وجود دارد؟

حال سوالاتی در ذهن ما پدیدار می شوند که عبارتند از:

آلودگی هوا چیست؟ آلودگی منابع آب چیست؟آسیبهای آلودگی هوا چه میباشد؟ و آلودگی منابع آب چه خطراتی برای محیت زیست دارد؟

محقق قصد دارد که با کنکاش و مطالعات علمی به سوال محوری عوامل موءثر بر آلودگی هوا و منابع آب و راههای پیشگیری از آن چیست؟ پاسخی علمی و درخور و مناسب بدهد.

 

اهمیت و ضرورت موضوع

مساله آلودگي هوا اگر يکي از حادترين مسائل ناشي از تمدن صنعتي نباشد ، بدون شک از بغرنج ترين آنهاست .

اگرچه در حالت عادي تنها به اثرات سوء وارد به انسان توجه مي شود اما اين تعريف آلودگي را تنها به اين اثرات محدود نمي نمايد . مواد نامطلوب مي توانند برانسان ، گياه ، مواد و اشياء يا محيط زيست جهاني تاثير گذاشته ويا با مه آلود کردن هوا و ايجاد بوهاي نامطلوب جلوه هاي نامناسب ايجاد نمايند .

آلودگي يکي ازنخستين ومهمترين مشکلات زيست محيطي به شمار مي رود که به دنبال افزايش مصرف انواع سوخت هاي فسيلي واختراع و توليد روز افزون اتومبيل وگسترش صنايع به ويژه در شهرهاي شلوغ بوجود آمده است که بايدبراي کنترل ومقابله با آن فکري مي شد.با شکل گيري برخي حساسيتها نسبت به اين موضوع که مي رفت سلامت عمومي ومحيط زيست را به خطر اندازد قوانين ومقررات مختلفي براي مقابله با آن توسط دولتها به تصويب رسيد.

در کنار آلودگی هوا بعنوان یکی از خطراتی که بشر را تهدید میکند و بسیار هم مهم است آلودگی منابع آب هم بعنوان یکی دیگر از خطراتی که ما آدمیان را  تهدید میکند پرداختن به آنبسیار مهم و ضروری  است.

آب مایه حیات است، زندگی تمام جانداران به آب وابسته است و تمام فعالیت‌های انسان هم به آب نیاز دارد بیشترین مصرف آب در سه بخش كشاورزی، صنعت و مصارف خانگی است. مقدار آب تولید شده در طبیعت تقریباً ثابت است ولی به دلیل افزایش بی‌رویه جمعیت و مصرف نادرست از این منابع ارزشمند، امروزه با بحران آب مواجه شده‌ایم.

آلودگی آب مشکل بزرگی است. به طوری که نتایج پژوهش پیرامون آن از صدها بلکه هزاران مقاله ، مجله و کتاب تجاوز می‌کند.

در سال 1969 برای آلودگی آب تعریفی ارائه داد: آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدرا هر معرف اعم از شیمیایی ، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.

روند رو به رشد آلودگی‌های محیط زیست در جهان امروز و افزایش بحرانهای زیست محیطی موجود، مباحث مربوط به این رشته را در سطوح مختلف بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و استانی در محور برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های كلان كشور و استان قرار داده است.

عوامل اصلی آلودگی آب :

    0    فاضلاب‌های شهری و خانگی

    0    فاضلاب‌های صنعتی

    0    آلودگی آب با سموم و كودهای شیمیایی

 انگیزه من از انتخاب این موضوع عبارتند از :

آشنایی با مسائل آلودگی هوا ومنابع آب

بررسی خطرات ناشی از آلودگی هوا و منابع آب

اطلاع رسانی درستبه همه مردم

ارائه راهکارهای عملی وعلمی برای خطرات این آلودگی ها

ثبت نام در مدرسه نمونه استرآبادی گرگان

بخش دوم

1-پیشینه تجربی

2-پیشینه نظری

 

 

پیشینه تجربی

دود یکی از قدیمی ترین آلاینده های هوا است که برای سلامت بشر مضر است. زمای که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود رابه دود نشی از کوره های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد آلودگی هوا بقدری افزایش  یافت کهزنگ خطر برای ساکنان آن شهرها به صدا درآمد.

آلودگي هوا مانند هر پديده ديگري داراي پيشينه اي است كه مطالعه آن از ديدگاهمتخصصانِ محيط زيست، بخش قابل توجهي از پژوهش هاي كارشناسي را در برمي گيرد. علاوه بر اين، صاحبان مشاغلي چون پزشكان،
مسئولان و متوليان شهري، صاحبان صنايع، توليدكنندگان سوخت هاي فسيلي، مسئولان بهداشت محيط و افراد متعدد ديگري كه مستقيم يا غيرمستقيم با آلودگي هوا مسايل آن در ارتباط هستند، آلودگي هوا را از زواياي گوناگون مورد بحث قرار داده و در موارد بسيار راه حلهايي براي اين بلاي فراگير ارائه داده اند.

در ضمن مروري بر تاريخچه آلودگي هوا و آثار مخرب آن به نكات متعددي در اين زمينه پرداخته شده و راهكارهايي براي كاهش اين پديده مطرح شده است. ( بیگی ، آلودگی هوا و اثرات آن ، 1386، 54-56 )

آلودگي هوا را نمي توان مربوط به دوران حاضر و يا يك عصر خاص دانست. حتي قبل از اينكه بشر اوليه موفق به كشف آتش شود، يعني بتواند با برهم زدن دو سنگ آتش زنه بر يكديگر و يا ايجاد اصطكاك سريع بين دو قطعه چوب خشك،آتش توليد كند،  آلودگي هوا بر اثر دود حاصل از آتش سوزي طبيعي جنگل ها وجود داشته است.

اما آلودگي هاي هوا در اعصار كهن نسبت به طبيعت بكر و دست نخورده آن دوران، بسيار اندك و حتي قابل چشم پوشي بود تا اينكه در اوايل قرن بيستم وبا ورود به دنياي صنعتي، بر اثر كشف زغال سنگ و سوخت هاي فسيلي اشكال تازه اي از آلودگي هوا پديد آمد.

آثار مضر آلودگي هوا بر سلامت انسان، حيوان، گياهان و همچنين تخريب مواد، موضوع بررسي و مطالعات زيادي بوده است. طي چند دهه اخير مساله باران هاي اسيدي،  لايه اوزن و گرمايش زمين و پيامدهاي آن بر اكوسيستم و  انسان نيز مورد مطالعه و بحث دانشمندان قرار گرفته است.
از كارشناسان برجسته سازمان جهاني بهداشت مي گويند: در مورد آلودگي هوا، تقريباً در همان وضعي هستيم    كه ماهي ها در آب آلوده هستند.
آنجا كه عوامل زيادي در تاثير آلودگي هوا بر سلامت انسان موثرند اثبات آثار آلودگي هوا بر سلامت انسان مشكل خواهد بود. با اين حال، اطلاعات زيادي وجود دارد كه مي توان به آنها استناد كرد.

( کامکار روحانی ، آلودگی زیست محیطی ، 1384 ، 63 )

قانون کنترل آلودگی هوا

این قانون در ایالات متحده امریکا به نام قانون کنترل آلودگی هوا به تصویب رسید. اما این مصوبه تنها موجب به تصویب رسیدن مؤثرتر گردید.  این قانون یکبار در سال1960 و بار دیگر در سال1962 بازنگری شد و به قانون هوای تمیز سال1963 که برنامه‌های ناحیه‌ای محلی و ایالتی را برای کنترل هوا تشویق می‌کرد و در عین حال حق مداخله را برای دولت فدرال در صورت به خطر افتادن سلامت و رفاه اهالی ایالت در اثر آلودگی ناشی از ایالات دیگر محفوظ نگه می‌داشت، الحاق گردید.
این قانون معیارهایی برای کیفیت هوا وضع کرد که بر اساس آنها ، استانداردهای کیفیت هوا و گازهای متصاعد شده در دهه1960 میلادی پی‌ریزی شد.

آلودگی هوا در جهان آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر است. آمار بین‌المللی خسارات ناشی از آلودگی هوا نشان می‌دهد كه بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا چهارمین رتبه مرگ و میر را به خود اختصاص داده اند. به گزارش سازمان ملل متحد هر ساله 3 میلیون نفر از مردم جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

 فقط در فرانسه سالانه ۶ هزار نفر به علت آلودگی هوا می‌میرند. مطالعات اپیدمیولوژی در كشور هلند نشان می‌دهد سالیانه ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ نفر به دلیل قرارگرفتن در معرض ذرات معلق دچار مرگ ناگهانی می‌شوند. این نوع مرگ و میر بیش از ۴ برابر نرخ مرگ ناشی از ایدز، ۶/۲ برابر نرخ مرگ ناشی از سرطان خون و ۵/۱ برابر تلفات ناشی از تصادفات رانندگی برآورد شده است.

آلودگی هوای تهران ۸/۲ برابر استاندارد جهانی است.  تحقیقات انجام شده توسط شركت كنترل كیفیت هوا و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی جمهوری اسلامی ایران حاكی است میزان این آلاینده‌ها در شهر تهران 2/8 برابر استاندارد جهانی است. ذرات آلاینده‌های فلزی از قبیل كادمیوم، نیكل، ارسنیک، یون‌های سولفات و نیترات و هیدروكربن‌های چند حلقه‌ای از طریق انتشار در هوا عوارض سوء متعددی از قبیل كاهش بهره هوشی، كند ذهنی، ضایعات كبدی، ‌تنگی نفس و آمفیزم به وجود می‌آورد. مرگ و میر آلودگی هوا در تهران خطر مرگ و میر شهروندان تهرانی با افزایش ذرات معلق افزایش می‌یابد. نتایج حاصل از یک مطالعه منطقه‌ای در تهران نشان داد كه در مدت 140 روز، 1160بیمار تهرانی به دلیل مشكلات تنفسی و قلبی ناشی از آلودگی هوا در 5 بیمارستان تحت معالجه قرار گرفتند. بر پایه این گزارش سالانه 4000 مرگ و میر بر اثر آلودگی هوا در تهران رخ می‌دهد كه علاوه بر این تعداد مشابهی نیز كه به بیماری سرطان ریه مبتلا شده‌اند و در معرض اكسیدهای نیتروژن بوده‌اند گزارش شده است. روزانه ۱۲۰۰ تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود.
مجموعه عوامل فوق نشان می‌دهد كه وضعیت آلودگی هوا در وضعیت نامطلوبی قرار دارد و همواره رو به وخامت می‌گذارد. ( کیوانی ، محیت زیست ، 1382 ، 10- 15)

 

پیشینه نظری

در طول ادوار گذشته تاريخ، آدميان «آب» را به عنوان عنصري تمدن ساز مي نگريسته اند؛ هر كجا آباداني در پهنه گيتي نمايان شده است، بقاي خود را از اين گوهر هستي بخش داشته است و در واقع آب، ضامن حيات جوامع انساني قلمداد مي شود.
تاريخ فرهنگ و تمدن ايران زمين، سراسر حكايت از جايگاه مقدس و بي بديل آب در نزد ساكنان اين سرزمين دارد؛ ايرانيان چه در دوره باستان و چه در دوره پس از ورود اسلام، آب را پاس داشته و ارج مي نهاده اند. بسياري از مراسم و مناسبت هاي آييني مردم ايران در دوره پيش از اسلام، با محوريت و حضور آب برپا مي شده و همواره ردپايي از قداست و حرمت آب در آن به چشم مي خورده است. اين نگاه با تلفيق با آموزه هاي دين مبين اسلام، تقدس و اهميت بيشتري به آب مي بخشد؛ به گونه اي كه در آيات كتاب آسماني قرآن و روايات منسوب به بزرگان دين، موارد متعددي در ستايش و اهميت آب مي توان يافت.
در دنیای امروز به دنبال دگرگونی های عمده جوامع و تحولات جمعیتی مقوله آب و بحث محدودیت آن شکل دیگری به خود گرفته است؛ با افزايش سرسام آور جمعيت انسان ، تقاضا براي مصرف آب به طور چشمگيري افزايش يافته است. جداول ميزان آب در همه قاره ها و در بسياري از نواحي سیر نزولی داشته و كمبود آب در بعضي مناطق سبب پيدايش قحطي و مشكلات غذايي شده و آلودگي آبها نيز به اين مشكلات افزوده است. هم اكنون دغدغه کم آبی، يكي از پنج موضوع اساسي مذاكرات كشور‌هاست. به گزارش بانك جهاني، هنوز بيش از يك ميليارد نفر در دنيا، قادر به استفاده از آب سالم نيستند و همه ساله حدود 3 ميليون نفر به خاطر آب آلوده از بين مي روند.. تهدید منابع آبی از نظر کمی و کیفی ( آلودگی آب )خود را به عنوان یک چالش عمده نمایان ساخته و می رود تا روند زندگی آدمی را به مخاطره افکند. از این رو بجاست تا تلاش در جهت حفظ و حراست از منابع آبی در زمره اولویت های اصلی مسئولان و سیاستگزاران امردر ابعاد ملی و جهانی قرار گیرد.

آب زیرزمینی منبعی برای تامین آب می باشد که بخشی از چرخه آب بوده ، به صورت محدود و در زمان طولانی جایگزین می گردد. رشد جمعیت و تنوع کاربری ها موجب افزایش استفاده و اهمیت این منبع استراتژیک شده است. استفاده پایدار از این منبع مستلزم اعمال راهکار هایی در دو مقوله کلی برداشت بهینه از آبخوان و حفاظت کیفی در مقابل عوامل آلاینده می باشد. (صداقت ، زمین و منابع آب ، 1387 ، 5 – 23  )

استفاده از کودهاى شيميايى و آفت کش ها به عنوان پاسخی به بخش دیگری از نیازهای رو به رشد در جوامع انسانی در سال های گذشته موجب شده است تا اثرات مخرب و بعضاً پایداری در کاهش کیفیت منابع آبهای زیرزمینی بجا گذاشته شود.

عوامل اصلی آلودگی آب :

1-    فاضلاب های شهری و خانگی

2-    فاضلاب های صنعتی

3-    آلودگی آب با سموم و گود های کشاورزی

o        فاضلاب خانگی :
کلیه پاک کننده‌ها که وارد آبهای سطحی می‌شوند ترکیباتی را در آبها وارد می‌کنند که اگر خنثی نشوند و یا توسط میکرو اورگانیسم‌ها تجزیه و تخریب نشوند بصورت سمی مهلک زیان بسیاری برای آبزیان ببار می‌آورند.

آلوده کننده‌های صنعتی:
بسیاری از ضایعات صنعتی به آبزیان زیانهای جدی می‌رسانند. این ضایعات برای خنثی شدن مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب را به مصرف رسانیده و موجب کاهش اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان می‌شود و تهدید به مرگ می‌کنند. از طرف دیگر بسیاری از خود این ضایعات سمی بوده و موجب مسمومیت آبزیان می‌شوند مانند فلزات سنگین ، جیوه ، سرب ، مس و غیره.

وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هائی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیر طبیعی آب ، اکسیژن آب را مصرف کرده و باعث کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات آبزیان می‌شود.

·         حشره کشها ، سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی:
که از ضروریات توسعه کشاورزی است نا خواسته موجب آلودگی آبهای سطحی می‌شوند. مانند ددت DDT را نام برد. ( صداقت ، زمین و منابع آب ، 1387 ، 33-35 )

آلودگي يکي ازنخستين ومهمترين مشکلات زيست محيطي به شمار مي رود که به دنبال افزايش مصرف انواع سوخت هاي فسيلي واختراع و توليد روز افزون اتومبيل وگسترش صنايع به ويژه در شهرهاي شلوغ بوجود آمده است که بايدبراي کنترل ومقابله با آن فکري مي شد.با شکل گيري برخي حساسيتها نسبت به اين موضوع که مي رفت سلامت عمومي ومحيط زيست را به خطر اندازد قوانين ومقررات مختلفي براي مقابله با آن توسط دولتها به تصويب رسيد. اين جريان از کشورهايي آغازگشت که اين آلودگي شدت بيشتري به خود گرفته بود وعواقب آن رابه عينه لمس نموده بودند کم کم دراکثر کشورها قوانين ومقررات ونظامات گوناگوني براي کنترل ومقابله بااين آلودگي به تصويب رسيدودرکنارآن نهادها وارگانهاي اجرايي خاص وويژه اي نيز براي مقابله با اين پديده و تضمين اجراي قوانين تاسيس گرديدو روز به روزبا افزايش اين قسم ازآلودگي وجهاني شدن آن لزوم پاسخگويي به اين پديده بيش از پيش احساس گرديد.

براي اينکه بدانيم منشا آلودگي منابع هوا از کجاست ابتدا بايد بدانيم اين آلودگي ها چه هستند .

هواي سالم هوايي است که ميزان ذرات معلق آن از يک حد خاصي تجاوز نکرده و يک سري ترکيبات شيميايي آن مانند دي اکسيد کربن در يک محدوده خاص باقي مانده و يک سري آلاينده هاي شيميايي مانند مونوکسيد کربن و اکسيدهاي نيتروژن و گوگرد ترجيحا در آن ظاهر نشده و يا در حداقل مقدار مجاز قرار گيرد . همچنين وجود برخي از ميکروارگانيسم ها در هوا خطرناک بوده و افزايش برخي ديگر از يک حدي معين خطرناک است .

 بنابراين آلودگي هاي هوا به صورت زير دسته بندي ميشوند .

١- آلاينده هاي شيميايي
٢- آلاينده هاي ميکرو بيولوژيکي
٣- ذرات معلق

منشا آلودگي هوا را مي توان به سه دسته تقسيم کرد :

١- طبيعت
٢- حيوانات
٣- انسانها

برخي از فعل و انفعالات طبيعي مانند سيلابها ، آتشفشانها ، تغيير و تحولات لايه هاي پوسته زمين گاه در مقياسهاي بسيار بزرگي سبب آلودگي هوا مي شود . ( صداقت ، زمین و منابع آب ، 1387 ، 49-50 )

بخش سوم

1-اهداف

2-سؤالات

3-روش اجرا

 

اهداف جزئی

هدف های من از این تحقیق مواردی است که آنان را سطر زیر بیان میکنم.

1 بررسی عوامل موثر در آلودگی هوا

2 بررسی عوامل موثر در آلودگی منابع آب

3 بررسی راه های پیشگیری از گسترش آلودگی هوا

4 بررسی راه های پیشگیری از گسترش آلودگی منابع آب

5 بررسی چگونگی مهار آلودگی هوا در کلان شهرها

6 بررسی تأثیر آلودگی هوا بر سلامت انسان و محیت زیست

7 بررسی تأثیر آلودگی منابع آب بر سلامت انسان و ماهیان و محیت زیست

8 بررسی سهم کارخانه ها و اتومبیل ها در آلودگی هوا

9 بررسی سهم کارخانه ها در آلودگی منابع آب

10 بررسی  سهم فاضلاب های شهری و روستایی در آلودگی منابع آب

 

هدف اصلی

هدف اصلی من از این تحقیق که همه اهداف جزئی که ذکر کردم را دربر میگیرد :

بررسی عوامل مؤثر بر آلودگی هوا و منابع آب و راههای پیشگیری از آن

است.

سؤالات

 

با توجه به اهداف و مطالبی که در رابطه تاریخچه آلودگی هوا و منابع آب ذکر کردم حال سؤالاتی در این رابطه مطرح می شود که در ادامه مقاله به آنان پاسخ داده میشود و در اینجا آن سؤالات را بیان میکنم.

1 . عوامل مؤثر در آلودگی هوا چیست؟

2 . عوامل مؤثر در آلودگی منابع آب چیست؟

3 . سهم کارخانجات در آلودگی هوا و منابع آب چقدر است؟

4 . سهم فاضلاب های شهری وروستایی در آلودگی هوا و منابع آب چقدر است؟

5 . چه راههایی برای پیشگیری از آلودگی هوا و منابع آب وجود دارد؟

6 . آلودگی هوا چه خطراتی برای موجودات دارد؟

7 . آسیب های آلودگی منابع آب برای موجودات و محیت زیست دارد؟

8 . سهم اتومبیل ها در آلودگی هوا چقدر است؟

روش تحقیق

در مقاله حاضر از روش کتابخانه ای استفاده شده است . در این تحقیق از مطالب کتب و منابع اینترنتی مرتبط با موضوع تحقیق – بررسی عوامل مؤثر برآلودگی هوا و آلودگی منابع آب و راههای پیشگیری از آن – استفاده شده است.

 

 

 

بخش چهارم

1-عوامل مؤثر در آلودگی هوا

2-عوامل مؤثر درآلودگی منابع آب

3-نقش صنعت در آلودگی هوا

4-خطرات و آسیبهای آلودگی هوا و منابع آب

 

عوامل مؤثر در آلودگی هوا

از زمان برپایی آتش، آلودگی هوا با انسان بوده است ولی در دوران های مختلف به جنبه های متفاوتی از آلودگی اهمیت داده شده است. در مقیاس کوچک آلودگی های محلی که اثراتی از مزاحمت های ساده تا بیماری های خطرناک و دیر علاج را باعث می شوند مورد توجه می باشند و در حد جهانی مسائلی مثل تخریب لایه اوزن ، باران های اسیدی و گرمایش زمین مورد توجه و بحث است. منشاء آلودگیهای هوا در اوایل انقلاب صنعتی عمدتا صنایع و سوخت زغال سنگ بوده است و در قرن بیستم و بیست و یکم مسئولیت آلودگی هوا در شهرها با حمل و نقل درون شهری می باشد. سوخت های فسیلی در حمل و نقل و صنعت از یک طرف و فرایندهای صنعتی با مصرف مواد خام و محصولات تولیدی از طرف دیگر از عوامل عمده آلودگی های دست ساز می باشند. برآورد خسارات سالیانه آلودگی هوا در ایران نشان می دهد که خسارت مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای شهری، سالانه 640 میلیون دلار معادل 5 هزار و یکصد میلیارد ریال یعنی 57/0 درصد از تولید ناخالص داخلی است. همچنین، نشانه های بیماری ناشی از آلودگی هوای شهری 520 میلیون دلار معادل 4 هزار و یکصد میلیارد ریال و 46/0 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال است.

براساس گزارش بانک جهانی بیماری های ناشی از آلودگی هوای شهری نیز سالانه 260 میلیون دلار معادل 2 هزار و 100 میلیارد ریال و 023/0 درصد از تولید ناخالص ملی به اقتصاد ایران خسارت وارد می کند. از سوی دیگر هزینه آموزش در این زمینه 25 میلیون دلار معادل 200 میلیارد ریال و 02/0 درصد از تولید ناخالص داخلی و خسارات ناشی از آلودگی هوای شهری به مراکز تفریحی 50 میلیون دلار معادل 390 میلیارد ریال و 04/0 درصد تولید ناخالصی است. به گزارش ایسنا، این مطالعات همچنین نشان می دهد هزینه مرگ و میر ناشی از تاثیرات داخلی آلودگی هوا سالیانه 200 میلیون دلار آمریکا معادل یک هزار و 600 میلیارد ریال معادل 17/0درصد از تولید ناخالص داخلی است. همچنین بروز نشانه های بیماری تاثیرات داخلی آلودگی هوا 60 میلیون دلار معادل 500 میلیارد ریال و 06/0 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال است. از سوی دیگر بیماریهای ناشی از تاثیرات داخلی آلودگی هوا سالانه 55 میلیون دلار معادل 430 میلیارد ریال و 05/5 درصد از تولید ناخالص داخلی به اقتصاد ایران خسارات وارد می کند.

براساس این گزارش در مجموع خسارات سالیانه آلودگی هوا در ایران یک هزار و 810 میلیون دلار معادل 14 هزار و 420 میلیارد ریال است که 6/1 درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می دهد. در این مقال مختصری از تاریخچه حوادث مهم آلودگی هوا، اثرات و استانداردهای آلاینده های مهم هوا مورد بحث قرار خواهند گرفت  .                                                           (www.airchange.ir )

منابع انتشار آلاينده هاي هوا:
منابع آلوده كننده هوا به دو قسمت طبيعي و مصنوعي تقسيم بندي مي شود.
1- منابع طبيعي
– فعاليت هاي آتشفشانها و آتش سوزي جنگل ها
– گرد و غبار طبيعي
– دود و مونواكسيد كربن ناشي  از آتش سوزي ها
– گاز رادون ناشي از كاني هاي زمين
– درختان كاج كه تركيبات آلي را از خود متصاعد مي كنند

- منابع مصنوعي :
وسايل نقليه موتوري مشكلي اساسي هستند كه دي اكسيد نيتروژن كه مهمترين آلوده كننده هوا است را توليد مي كنند .ساير منابع مصنوعي آلوده كننده هوا عبارتند  زغال سنگ سوزها ، صنايع مختلف آلودگيهاي ناشي از سوزاندن بقاياي كشاورزي و…

• عوامل طبیعی: فوران‌های شدید آتشفشان ، وزش توفان ، بادهای شدید و … ، گازها و ذراتی را وارد هوا می‌کنند و سبب آلودگی آن می‌شوند.

فعالیت انسان: کارخانجات صنعتی ، کشاورزی ، شهرسازی ، وسایل گرمازا ، نیروگاهها ، وسایل نقلیه و … ، از عوامل آلوده کننده هوا هستند.                          

www.khania.persanblog.com

مواد آلوده کننده هوا :

• منوکسید کربن: گاز سمی منوکسید کربن ، بطور عمده مربوط به خودروهایی است که مصرف سوخت آنها بنزین می‌باشد. این خودروها مقدار زیادی گاز CO را از طریق لوله اگزوز وارد هوا می‌کنند.
• دی‌اکسید گوگرد: عمدتا مربوط به نفت کوره (نفت سیاه) است که در بعضی صنایع و تاسیسات حرارت مرکزی و تولید نیرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• اکسیدهای نیتروژن دار: بطور عمده مربوط به نفت کوره ، گازوئیل و مقدار کمتری مربوط به مصرف بنزین و نفت سفید است.
• هیدروکربن‌های سوخته نشده: عمدتا مربوط به خودروهایی است که بنزین مصرف می‌کنند. نفت کوره و گازوئیل در این مورد سهم کمتری دارند.
• ذرات ریز معلق: بطور عمده ، از سوختن نفت کوره حاصل می‌شود.
• برمید سرب: در نتیجه مصرف بنزین در موتور اتومبیل‌ها حاصل می‌شود.
• سایر ترکیبات سربی: بنزین خودروها اغلب دارای ماده‌ای به نام تترا اتیل سرب است که به منظور روان کردن کار سوپاپ‌ها و به‌سوزی بنزین به آن اضافه می‌شود. این ماده هنگام سوختن بنزین ، باعث پراکنده شدن ذره‌های جامد و معلق ترکیبات سرب در هوا می‌شود که هم سمی‌اند و هم به صورت رسوب‌های جامد وارد دستگاه تنفسی می‌شوند.

www.niksalehi.com

عوامل مؤثر در آلودگی منابع آب

در دنیای امروز به دنبال دگرگونی های عمده جوامع و تحولات جمعیتی مقوله آب و بحث محدودیت آن شکل دیگری به خود گرفته است؛ با افزايش سرسام آور جمعيت انسان ، تقاضا براي مصرف آب به طور چشمگيري افزايش يافته است. جداول ميزان آب در همه قاره ها و در بسياري از نواحي سیر نزولی داشته و كمبود آب در بعضي مناطق سبب پيدايش قحطي و مشكلات غذايي شده و آلودگي آبها نيز به اين مشكلات افزوده است. هم اكنون دغدغه کم آبی، يكي از پنج موضوع اساسي مذاكرات كشور‌هاست. به گزارش بانك جهاني، هنوز بيش از يك ميليارد نفر در دنيا، قادر به استفاده از آب سالم نيستند و همه ساله حدود 3 ميليون نفر به خاطر آب آلوده از بين مي روند.. تهدید منابع آبی از نظر کمی و کیفی ( آلودگی آب )خود را به عنوان یک چالش عمده نمایان ساخته و می رود تا روند زندگی آدمی را به مخاطره افکند. از این رو بجاست تا تلاش در جهت حفظ و حراست از منابع آبی در زمره اولویت های اصلی مسئولان و سیاستگزاران امردر ابعاد ملی و جهانی قرار گیرد.

آلودگی آب مشکل بزرگی است. به طوری که نتایج پژوهش پیرامون آن از صدها بلکه هزاران مقاله ، مجله و کتاب تجاوز می‌کند.

www.daneshnameh.roshd.ir

در سال 1969 برای آلودگی آب تعریفی ارائه داد: آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدرا هر معرف اعم از شیمیایی ، فیزیکی یا بیولوژیکی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود.

آب یکی از مهمترین و بنیادی‌ترین عامل حیات موجودات زنده است از این نظر جلوگیری از آلودگی آب نیز به همان نسبت مهم و مورد توجه می‌باشد عوامل آلوده کننده آب بسیار گوناگون‌اند و می‌توانند هم منابع آبهای زیرزمینی و هم آبهای سطحی را آلوده کنند.
روند رو به رشد آلودگی‌های محیط زیست در جهان امروز و افزایش بحرانهای زیست محیطی موجود، مباحث مربوط به این رشته را در سطوح مختلف بین‌المللی، منطقه‌ای، ملی و استانی در محور برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های كلان كشور و استان قرار داده است.  لزوم مشاركت همگانی در حفظ محیط زیست ایجاب می‌كند كه فرهنگ زیست محیطی در بین عموم، گسترش یافته و اقشار مختلف اجتماع از مباحث و مسائل مربوط به محیط زیست آگاهی بیشتری یابند.

مواد شیمیایی به بخش جدا نشدنی از زندگی روزانه ما تبدیل گشته‌اند. ما از وسایل رفاهی مانند پلاستیکها ، پودرهای رختشویی و آروزولها که از مواد شیمیایی ساخته شده‌اند، استفاده می‌کنیم. ولی اغلب از هزینه پنهانی که ناشی از آنهاست بی‌خبریم. نهایتا آنها از طریق محلهای دفن زباله ، زهکشیها و فاضلابها به آب و یا زمین راه پیدا می‌کنند.

دریاچه‌های اسیدی شده به علت شسته شدن سنگها بوسیله یون هیدروژن دارای غلظتهای بالای آلومینیوم هستند. قدرت اسیدی بالا و غلظتهای بالای آلومینیوم عامل اصلی کاهش جمعیت ماهیهاست. ترکیب زیست شناختی دریاچه‌های اسیدی شده به شدت دچار تغییر می‌شود و تکثیر ماهیها در آبهای دارای قدرت اسیدی بالا کاهش می‌یابد. وقتی PH خیلی پایین‌تر از 5 باشد، گونه‌های اندکی زنده مانده و تولید مثل می‌کنند. آب دریاچه‌های اسیدی شده اغلب زلال و شفاف می‌باشد و این به علت از بین رفتن زندگی گیاهی و جانوری این دریاچه‌ها می‌باشد.

اسیدهای عمده در باران اسیدی ، اسید سولفوریک و اسید نیتریک می‌باشد. بطور کلی این اسیدها به هنگام حمل توده هوایی که آلاینده‌های نوع اول مثل SO2 و NO2 را دربر دارند، بوجود می‌آیند. از این رو معمولا محل نزول باران اسیدی دورتر از منبع آلاینده‌ها می‌باشد. باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دوربرد آلاینده‌های هوا توسط باد حد و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد.

www.havayealoode.blogsky.com

·         آب آلوده شده برای %75 مردم جهان در کشورهای رو به توسعه مسئله بسیار جدیتری است.

%80 بیماریهای جهان ناشی از آبهای آلوده شده است.

عوامل اصلی آلودگی آب :

    0    فاضلاب‌های شهری و خانگی

    0    فاضلاب‌های صنعتی

    0    آلودگی آب با سموم و كودهای شیمیایی

     www.hamidabbasi.blogfa.com

  آلوده کننده‌های صنعتی:
بسیاری از ضایعات صنعتی به آبزیان زیانهای جدی می‌رسانند. این ضایعات برای خنثی شدن مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب را به مصرف رسانیده و موجب کاهش اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان می‌شود و تهدید به مرگ می‌کنند. از طرف دیگر بسیاری از خود این ضایعات سمی بوده و موجب مسمومیت آبزیان می‌شوند مانند فلزات سنگین ، جیوه ، سرب ، مس و غیره.

وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هائی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیر طبیعی آب ، اکسیژن آب را مصرف کرده و باعث کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات آبزیان می‌شود.

o        فاضلاب خانگی :
کلیه پاک کننده‌ها که وارد آبهای سطحی می‌شوند ترکیباتی را در آبها وارد می‌کنند که اگر خنثی نشوند و یا توسط میکرو اورگانیسم‌ها تجزیه و تخریب نشوند بصورت سمی مهلک زیان بسیاری برای آبزیان ببار می‌آورند.

o        حشره کشها ، سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی:
که از ضروریات توسعه کشاورزی است نا خواسته موجب آلودگی آبهای سطحی می‌شوند. مانند ددت DDT را نام برد.

·         ضایعات رادیواکتیوی : یکی از عوامل آلوده کننده مهم منابع آبی زیرزمینی است که امروزه یکی از راههای رفع آنها که در حقیقت مشکل بزرگی برای صاحبان تکنولوژی هسته‌ای نیز به شمار می‌رود دفن آنها در زیر زمین است علاوه بر دفن ضایعات رادیواکتیو در زیر زمین ، همه انفجار های هسته‌ای زیر زمینی نیز موجب آلوده شدن آبهای زیر زمینی می‌شود.

www.mohitezist.myblog.com

اثر صنعت و ماشین آلات در آلودگی هوا و منابع آب

دود یکی از قدیمی‌ترین آلاینده‌های هوا است که برای سلامت بشر مضر است زمانی که دود ناشی از آتش حاصله از سوختن چوب توسط ساکنین اولیه غارها جای خود را به دود ناشی از کوره‌های زغال سوز در شهرهای پر جمعیت داد، آلودگی هوا ، بقدری افزایش یافت که زنگ خظر برای برخی از ساکنان آن شهرها به صدا در آمد. در سال 61 بعد از میلاد ، “سنکا” (Seneca) فیلسوف رومی از هوای روم بعنوان هوای سنگین و از دودکشهای هود با عنوان تولید کننده بوی بد نام برد.

در سال 1273 میلادی ، “ادوارد اول” پادشاه انگلستان عنوان کرد که هوای لندن به حدی با دود و مه آلوده شده است و آزار دهنده است که از سوختن زغال سنگ دریایی جلوگیری خواهد کرد. علی‌رغم هشدار پادشاه مذکور ، نابودی گسترده جنگلها ، چوب را تبدیل به یک کالای کمیاب نمود و ساکنان لندن را وادار ساخت تا بجای کم کردن مصرف زغال سنگ به میزان بیشتری از آن استفاده کنند.

تا سال 1661 میلادی یعنی بیش از یک قرن بعد ، تغییر قابل ملاحظه‌ای در آلودگی هوا بوجود نیامد. چاره جویی و پیشنهادات عبارت بودند از برچیدن تمامی کارخانه‌های اطراف شهر لندن و بوجود آمدن کمربند سبز در اطراف شهر. بالاخره این چاره جویی‌ها کارساز شد..

 www.joghrafia.persianblog.com

مساله آلودگي هوا اگر يکي از حادترين مسائل ناشي از تمدن صنعتي نباشد ، بدون شک از بغرنج ترين آنهاست .

اگرچه در حالت عادي تنها به اثرات سوء وارد به انسان توجه مي شود اما اين تعريف آلودگي را تنها به اين اثرات محدود نمي نمايد . مواد نامطلوب مي توانند برانسان ، گياه ، مواد و اشياء يا محيط زيست جهاني تاثير گذاشته ويا با مه آلود کردن هوا و ايجاد بوهاي نامطلوب جلوه هاي نامناسب ايجاد نمايند .

یکی از عواملی که باعث آلودگی هوا میشود صنعتی است که امروزه پیشرفت های زیادی کرده است اما متأسفانه همین تکنولوژی در مواردی باعث آلودگی هوا میشود برای مثال اتومبیل ها با ایجاد دود وهمینطور کارخانهجات که عمده آلودگی هوا در کلان شهر ها هستند.

در اینجا نمونه هایی از آلودگی صنعتی را ذکر میکنم:

1-  آلوده کننده‌های صنعتی:
بسیاری از ضایعات صنعتی به آبزیان زیانهای جدی می‌رسانند. این ضایعات برای خنثی شدن مقدار زیادی از اکسیژن محلول در آب را به مصرف رسانیده و موجب کاهش اکسیژن مورد نیاز برای آبزیان می‌شود و تهدید به مرگ می‌کنند. از طرف دیگر بسیاری از خود این ضایعات سمی بوده و موجب مسمومیت آبزیان می‌شوند مانند فلزات سنگین ، جیوه ، سرب ، مس و غیره.

وارد شدن ترکیبات فسفردار و نیتروژن‌دار در آب موجب رشد جلبک‌هائی می‌شود که ضمن ایجاد بو و مزه غیر طبیعی آب ، اکسیژن آب را مصرف کرده و باعث کاهش میزان آن و بروز صدمات و تلفات آبزیان می‌شود.

     2-     فاضلاب خانگی :
کلیه پاک کننده‌ها که وارد آبهای سطحی می‌شوند ترکیباتی را در آبها وارد می‌کنند که اگر خنثی نشوند و یا توسط میکرو اورگانیسم‌ها تجزیه و تخریب نشوند بصورت سمی مهلک زیان بسیاری برای آبزیان ببار می‌آورند.

     3-     حشره کشها ، سموم دفع آفات نباتی و کودهای شیمیایی:
که از ضروریات توسعه کشاورزی است نا خواسته موجب آلودگی آبهای سطحی می‌شوند. مانند ددت DDT را نام برد.

4-    ضایعات رادیواکتیوی : یکی از عوامل آلوده کننده مهم منابع آبی زیرزمینی است که امروزه یکی از راههای رفع آنها که در حقیقت مشکل بزرگی برای صاحبان تکنولوژی هسته‌ای نیز به شمار می‌رود دفن آنها در زیر زمین است علاوه بر دفن ضایعات رادیواکتیو در زیر زمین ، همه انفجار های هسته‌ای زیر زمینی نیز موجب آلوده شدن آبهای زیر زمینی می‌شود.     

5- www.elibhbi.ir

 

خطرات و آسیبهای آلودگی هوا برای انسانها

آلودگي هوا به طرق گوناگوني مي‌تواند آثار زيانبار درازمدت و كوتاه مدتي بر سلامت انسانها بگذارد. تاثير آلودگي هوا بر افراد مختلف متفاوت است. آسيب پذيري برخي افراد در برابر آلودگي هوا بسيار بيشتر از سايرين است. كودكان كم سن و سال و سالمندان بيشتر از ديگران از آلودگي هوا آسيب مي‌بينند. معمولا ميزان برخي بيماريها مانند آسم، بيماري قلبي و ريوي در مواقع آلودگي هوا تشديد مي‌شوند. تماس مداوم با آلاينده‌ها بر ريه كودكان تاثير مي‌گذارد و در سالمندان سبب تشديد بيماري مي‌شود.

آلودگي هوا عقيمي ناشي از كاهش شمار اسپرم در مردان از عوارض آلودگي هوا شناخته شده است.  اين معضل  نه تنها در تشديد آسم نقش دارد بلكه بزرگترين عامل خطر در ايجاد اين بيماري محسوب مي‌شود.   پزشكان از جمله عوامل موثر در بروز جوش صورت را آلودگي هوا معرفي مي‌كنند.  آلودگي هوا در فرايند كنترل جريان خون در ديابتي‌ها اختلال ايجاد مي‌كند.

www.bmsu.ac.ir

باران اسیدی:

 يکی از مشکلات جدی محیط زیست که امروزه بشر در اکثر نقاط جهان با آن درگیر است، باران اسیدی می‌باشد. باران اسیدی به پدیده‌هایی مانند مه اسیدی و برف اسیدی که با نزول مقادیر قابل توجهی اسید از آسمان همراه هستند، اطلاق می‌شود.
باران هنگامی اسیدی است که میزان PH آب آن کمتر از ۵،۶ باشد. این مقدار PH بیانگر تعادل شیمیایی بوجود آمده میان دی‌اکسید کربن و حالت محلول آن یعنی بی‌کربنات در آب خالص است.
باران اسیدی دارای نتایج زیانبار اکولوژیکی می‌باشد و وجود اسید در هوا نیز بر روی سلامتی انسان اثر مستقیم دارد. همچنین بر روی پوشش گیاهی تأثیرات نامطلوبی می‌گذارد.
در چند دهه اخیر میزان اسیدیته آب باران ، در بسیاری از نقاط کره زمین افزایش یافته و به همین خاطر اصطلاح باران اسیدی رایج شده است. برای شناخت این پدیده سوالات زیادی مطرح گردیده است که به عنوان مثال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

: چه عناصری باعث تغییر طبیعی باران می‌شوند؟ منشا این عناصر چیست؟ این پدیده در کجا رخ می‌دهد؟
معمولا نزولات جوی به علت حل شدن دی‌اکسید کربن هوا در آن و تشکیل اسید کربنیک بطور ملایم اسیدی هستند و PH باران طبیعی آلوده نشده حدود ۵.۶ می‌باشد. پس نزولاتی که به مقدار قابل ملاحظه‌ای قدرت اسیدی بیشتری داشته باشند وPH آنها کمتر از ۵ باشد، باران اسیدی تلقی می‌شوند.

:عوامل موثر در اسیدیته باران
آب باران هیچگاه ، کاملا خالص نبوده و با پیشرفت صنعت بر ناخالصیهای آن افزوده شده است. ناخالصی طبیعی باران بطور عمده ناشی از نمکهای دریایی است و گازها و دودهای ناشی از فعالیت انسان در فرآیند ابرها دخالت می‌کنند.
آتش سوزی جنگلها نیز ، از جمله عواملی است که در میزان اسیدیته آب باران نقش دارد. فرآیندهای بیولوژیکی ، آتشفشانی و فعالیتهای انسان ، مواد آلوده کننده جو را در مقیاس محلی ، منطقه‌ای و جهانی در فضا منتشر می‌کنند. به عنوان مثال ، در صورت وجود جریانات باد در نواحی صنعتی ، مواد خارج شده از دودکشهای کارخانه‌ها در سطح وسیعی در فضا پراکنده می‌شوند. اسیدهای موجود در باران اسیدی
اسیدهای عمده در باران اسیدی ، اسید سولفوریک و اسید نیتریک می‌باشد. بطور کلی این اسیدها به هنگام حمل توده هوایی که آلاینده‌های نوع اول مثل و را دربر دارند، بوجود می‌آیند. از این رو معمولا محل نزول باران اسیدی دورتر از منبع آلاینده‌ها می‌باشد. باران اسیدی یک مشکل آلودگی است که به علت حمل دوربرد آلاینده‌های هوا توسط باد حد و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد.

مونوکسیدکربن – دی اکسید گوگرد – دی اکسید نیتروژن ،‌هیدروکربورها و ذرات معلق آلاینده هایی است که وجود آنها در هوا و استنشاق و فرستادنشان به داخل ریه موجب بروز انواع بیماریهای دستگاه تنفس، آسم، سرطان ریه، کند ذهنی و عقب ماندگی کودکان، بیماری های قلب و عروق، سرگیجه، عصبانیت، پرخاشگری، اختلال در دید و اشکال در رسیدگی اکسیژن کافی به بافتهای بدن در کوتاه مدت می شود.

www.knowclub.com

       وضعيت شاخص استاندارد آلودگي(PS.I) 
پاك 50-0 
سالم 100-50 
ناسالم 200-100 
بسيار ناسالم 300-200 
خطرناك 300 

آثار آلودگي هوا به حدي گسترده است كه تحقيقات در اين‌باره همچنان ادامه دارد. بيماريهاي ناشي از آلودگي هوا مي‌تواند بسيار پرهزينه باشد.

www.pezeshk.us

 

 

 

 

 

بخش پنجم

1-نتیجه گیری

2-ارائه راهکارها و پیشنهادات

3-فهرست منابع

نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

با توجه به مطالب مقاله حاضر نتیجه میگیریم که یکی از عوامل عمده مرگ و میرجهان که همین طور در حال افزایش است آلودگی هوا در کلان شهر ها  و آلودگی منابع آب در مناطق محروم و صنعتی است.

آلودگی هوا وآلودگی منابع آب مسأله مهمَی است که باید به آن توجه داشت همین امری که در کشور های پیشرفته ازآن غافل نمیشوند.

اولين گام براي حل مشكل آلودگي هوا ارزيابي است. محققان آلودگي هوا را بررسي نموده و استانداردهايي را براي اندازه‌ گيري نوع و مقدار آلاينده‌هاي خطرناك تعيين مي‌كنند. بعد از آن بايد حد مجاز آلاينده‌هاي هوا مشخص شود.

در مرحله بعد مي‌توان گامهايي براي كاهش آلودگي هوا برداشت. تنظيم مقرراتي براي موادي كه در اثر فعاليتهاي انساني در فضا منتشر مي‌شود اين هدف را تكميل مي‌كند. بسياري از كشورها براي ميزان انتشار آلاينده‌هاي خودروها و صنايع محدوديت‌هايي را اعمال كرده‌اند. اين كار از طريق سازمانهاي هماهنگ‌كننده كه وظيفه نظارت بر محيط زيست و هوا را به عهده دارند انجام مي‌شود. در سازمان ملل برنامه مديريت جو طرحهاي زيست محيطي را در سراسر جهان اجرا مي‌كند.

در برخي كشورها علاوه بر سازمان حفاظت محيط زيست سازمانهاي محلي نيز در كنترل و نظارت بر محيط زيست نقش دارند.

پيشگيري مهمترين اقدام براي كنترل آلودگي هواست. سازمانهاي نظارتي نقش مهمي در كاهش آلودگي هوا در محيط زيست ايفا مي‌كنند.

ساليانه ‪ ۲/۵ميليون نفر در جهان در اثر آلودگي هوا جان خود را از دست مي‌دهند كه در اين ميان بيشترين ميزان مرگ و ميرها به علت آلودگي هوا در فضاهاي بسته مانند خانه است. از اين رو تهويه كافي براي كاهش آلاينده‌ها در محيطهاي بسته مسئله مهمي است. در محيط خانه و محل كار بايد جريان كافي هوا وجود داشته باشد و دستگاههاي تهويه مناسب نصب شده باشد.

يكي از خطرناكترين آلاينده‌ها دود سيگار است. محدوديت در استعمال دخانيات گام مهمي براي داشتن محيط زيست سالمتر است. هرچند قوانين كنترل استعمال دخانيات در برخي اماكن موثر است، اما قرار گرفتن در معرض دود سيگار ديگران نيز مسئله مهمي است كه نبايد از نظر دورداشته شود.

پياده‌روي و استفاده از دوچرخه به برخوداري از هوايي سالم و پاكيزه كمك مي‌كند. آلودگي هوا را فقط با تلاشهاي دانشمندان، صاحبان صنايع، قانون‌گذاران و تمام افراد جامعه كاهش داد. براي برخورداري از محيطي سالم براي خود و فرزندان همه بايد مشاركت داشته باشند.

ساليانه 3 ميليون نفر در اثر آلودگي هوا جان خود را از دست مي دهند  كه 90 درصد آنان در كشورهاي توسعه يافته هستند . دربعضي كشورها تعداد افرادي كه در اثر همين عامل جان خود را از دست مي دهند بيشتر از قربانيان سوانح رانندگي است. اين مرگ و مير بطور خاص مربوط به آسم، برونشيت – تنگي نفس و حملات قلبي و آلرژي هاي مختلف تنفسي است .

ارائه راهکارها و پیشنهادات

دراین بخش طبق نتایجی که بدست آوردم راهکارها وپیشنهاداتی را هم ذکر میکنم که آن را در زیر ارائه میدهم: 

1-افزایش ناوگان اتوبوسرانی و تاکسیرانی

2-جایگزینی سوختهای فسیلی واستفاده از سوختهای طبیعی و پاک

3-استفاده کارخانجات از فیلتر ها در دودکشها

4-ایجاد قانون کلَی برای تمام جهان در رابطه آلودگی هوا

5-جلوگیری از ریختن فاضلاب های صنعتی در رودخانه ها

6- جلوگیری از ریختن فاضلاب های شهری وروستایی در درون رودخانه ها

7-ایجاد بوجه کافی برای تحقیق دراین رابطه

8-کاشتن جنگل های مصنوعی

9-جلوگیری از قطع بی رویه درختان جنگل

10-احداث آببندانها

11-احداث آببند هر یک کیلومتر در رودخانه ها جهت جلوگیری از زهکش شدن آب رودخانه ها

 

در مواقع آلودگي هوا چه بايد كرد ؟
در روزهاي بحراني آلودگي هوا حتي الامكان از تردد در محدوده هاي مركزي و پر ترافيك شهر اجتناب كنيد . استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي  در سفرهاي روزانه درون شهري خود را جايگزين خودروهاي  شخصي نمائيد . فعاليت يا بازي كودكان در محيطهاي باز را محدود نمائيد . و افراد مسن يا افراد با بيماريهاي قلبي ، ريوي نظير آسم ، برونشيت مزمن و نارسائي قلبي از خروج از خانه اجتناب نمايند.

 

فهرست منابع

منابع فارسی :

 

1. کیوانی، ناصر، ضوابط واستانداردهای زیست محیطی در زمینه محیط زیست انسانی، 1382، انتشارات دایره سبز سازمان حفاظت محیط زیست ایران

2.  صداقت، محمود، زمین و منابع آب، 1378، انتشارات دانشگاه پیام نور

3. کامکار روحانی، ابوالقاسم، بررسی آلودگی زیست محیطی ناشی از باطله های معادن طلا و آنتیموان منطقه هیل گرو نیوساوث ولز استرالیا،1384، دومین کنفرانس معادن روباز ایران ، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی

     4 .  بیگی حسین ، معصومه ، آلودگی هوا و اثرات آن بر سالمندان ، 1386 ، انتشارات فرهنگ